" Έφυγε" ο Αμαλιαδίτης Λογοτέχνης, Μήτσος Αλεξανδρόπουλος!

«Έφυγε» από την ζωή ο Αμαλιαδίτης Mήτσος Aλεξανδρόπουλος, ένας από τους κορυφαίους πεζογράφους τής πρώτης μεταπολεμικής γενιάς, σε ηλικία 84 ετών.
H γενιά της ΕΑΜικής Αντίστασης και του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδος, τα ελληνικά και ρωσικά γράμματα έγιναν φτωχότερα από την Δευτέρα, 19 Μαΐου 2008.
Ο Μ. Αλεξανδρόπουλος, άφησε την τελευταία του πνοή, τα ξημερώματα τής Δευτέρας, 19 Μαΐου 2008, στο νοσοκομείο "Ερρίκος Ντυνάν", ύστερα από μάχη με την επάρατη νόσο.
Υπήρξε ο τελευταίος κορυφαίος και πολυγραφότατος πεζογράφος τής πρώτης μεταπολεμικής γενιάς, μελετητής και μεταφραστής τής Ρωσικής Λογοτεχνίας.

Ο τελευταίος από τους κορυφαίους κομμουνιστές και αγωνιστές-δημιουργούς, αμετανόητα «στρατευμένος» με τους αγώνες καί τα ιδανικά του λαού, θα «ξανασμίξει» με τους ηρωικούς πεσόντες συμμαχητές του στη μάχη του ΔΣΕ στη Μουργκάνα, τούς οποίους ύμνησε με ποίημά του («Εξόρμηση», 1/7/1948), τα ιδανικά δέ και τη θυσία τών οποίων ετίμησε με τη συνεπή στάση ζωής του και με το πλούσιο έργο του.
Η κηδεία του, πολιτική και χωρίς επικήδειους, σύμφωνα με την τελευταία επιθυμία του, έγινε την Τετάρτη 21 Μαΐου στις 3 το μεσημέρι, από το Α΄ Νεκροταφείο τής Αθήνας.

Στο έργο τού Μήτσου Αλεξανδρόπουλου συναντήθηκαν δύο λογοτεχνικές και πολιτισμικές παραδόσεις, η ελληνική και η ρωσική.Με το δημιουργικό δέσιμό του με τον ρωσικό πολιτισμό καί με τα σπουδαία μελετητικά και μεταφραστικά έργα του, πρόσφερε την πολύτιμη λογοτεχνική, ιδεολογο-αισθητική γνώση και κρίση του στο προοδευτικό ελληνικό αναγνωστικό κοινό.
Ακολουθώντας τα αχνάρια τών μεγάλων Ρώσων κλασσικών, ανεδείχθη σε έναν από τους κορυφαίους μελετητές τού έργου τους, σε παγκόσμιο επίπεδο!.
Με τις βιογραφικές μυθιστορίες του για τους πέντε Ρώσους κλασικούς (Γκέρτσεν, Ντοστογιέφσκι, Τσέχωφ, Γκόρκι, Τολστόϊ) ανεδείχτη στον κατ’ εξοχήν Έλληνα συγγραφέα και μελετητή τής ρωσικής λογοτεχνίας.
Η συμμετοχή του στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα 1941-1949, διαμόρφωσε μία στάση ζωής και έργου, οδηγούμενη από ηθικό αίσθημα κοινωνικής ευθύνης και την επιθυμία της προσφοράς. Τα βιώματά του από το διπλό εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα του λαού μας, διαμόρφωσαν και την αταλάντευτη ιδεολογία του και την προσφορά του στους αγώνες του λαού, αλλά και το σύνολο του πλούσιου και ποικίλου έργου του. Ο ίδιος έλεγε: «Η στράτευση ενός λογοτέχνη στους αγώνες του λαού είναι η ανώτατη μορφή ελευθερίας γι' αυτόν», ενώ γιά το έργο του έλεγε: «… αισθάνομαι πως έγραφα συνέχεια το ίδιο βιβλίο»!

Ο Μ. Αλεξανδρόπουλος με τα έργα του απαθανάτισε μεγάλους κοινωνικούς και απελευθερωτικούς αγώνες του λαού μας στον 20ό αιώνα. Με το όπλο και την πένα του αγωνίστηκε κατά του αγγλοαμερικανικού ιμπεριαλισμού, ενώ σημαντική είναι η «κατάθεσή» του για την ιδεολογική μόρφωση του λαού.
Η Γενική Γραμματέας της ΚΕ του ΚΚΕ, Αλέκα Παπαρήγα, πληροφορηθείσα το θάνατο του Μήτσου Αλεξανδρόπουλου, απέστειλε στην οικογένειά του το ακόλουθο συλλυπητήριο τηλεγράφημα:
«Εκφράζω τη θλίψη μου για το θάνατο του Μήτσου Αλεξανδρόπουλου, διακεκριμένου κομμουνιστή λογοτέχνη, που στάθηκε επί δεκαετίες στο πλευρό του λαού, με την πένα και το γενικότερο αγώνα του. Θερμά συλλυπητήρια».
Σχεδίασμα Σύντομης Βιογραφίας τού Μήτσου Αλεξανδρόπουλου
Ο Μήτσος Αλεξανδρόπουλος γεννήθηκε στην Αμαλιάδα στις 26 Μαΐου 1924 ( εννέα χρόνια μικρότερος από τον επίσης Αμαλιαδίτη Νίκο Μπελογιάννη).
Πατέρας του, ο Αλέκος Αλεξανδρόπουλος-Λάγιος, καί Μητέρα του η Όλγα Καρκαβέλια.
Απεφοίτησε από το Δημοτικό Σχολείο στην Αμαλιάδα καί ακολούθως εφοίτησε στο Γυμνάσιο Αμαλιάδος.

Ο σχολικός βίος του υπήρξε έντονα επεισοδιακός, καί σημαδεύθηκε από επανειλημμένες αποβολές καί υποτροπές. Προήχθη μόνο από τις τρείς τάξεις τού Γυμνασίου Αμαλιάδος, αφού ακολούθως, στα χρόνια τής ΕΟΝ τού Μεταξά, τον απέβαλαν «διά παντός» από το Γυμνάσιο Αμαλιάδος , καί εν συνεχεία από όλα τα Γυμνάσια τής Ελληνικής Επικρατείας!Με ενέργειες τού Πατέρα του αλλά καί πολιτικών φίλων τής οικογενείας, η ποινή τής «διά παντός» αποβολής από όλα τα Γυμνάσια τής Χώρας μετετράπη καί τού επετράπη να φοιτήσει στο Γυμνάσιο Πελοπίου Ολυμπίας ( απόσταση 40 χιλιόμετρα από την Αμαλιάδα!).Εκεί, εσυνάντησε τον εξαίρετο Γυμνασιάρχη Αθανάσιο Μαστρογιαννόπουλο, καί τού δόθηκε η ευκαιρία, όπως λέει ο ίδιος στο έργο του «Αυτά που μένουν», να διαπιστώσει από κοντά «πως ο καλός εκπαιδευτικός... μπορούσε καί τότε, στα δικά μας χρόνια, να είναι όχι μόνον λόγια, αλλά καί κάτι που υπάρχει στην πραγματικότητα». Στο ίδιο έργο του, «Αυτά που μένουν», ο Μήτσος Αλεξανδρόπουλος λέει γιά τον σοφό Γυμνασιάρχη: «Πάρα πολλά πράγματα μ’ έκανε να γυρίσω καί να τα κοιτάξω αλλιώς».Στο Γυμνάσιο Πελοπίου γνωρίσθηκε καί με άλλους νέους από το πλούσιο φυτώριο τών αντιστασιακών νέων αγωνιστών τής Ηλείας ( Γιάννης Πονήρης από τα Λεχαινά, Γιάννης Μιχαλόπουλος, και οι αργότερα ονομαστοί: Καπετάν Ξάνθος κι ο Καπετάν Ανέστης τού Αρχηγείου τού ΕΛΑΣ Ηλείας).Τελειώνοντας το Γυμνάσιο Πελοπίου, ο σοφός Γυμνασιάρχης, Αθ. Μαστρογιοαννόπουλος, τον εκάλεσε καί τού είπε: « Άν θα σού χρειασθεί το απολυτήριο δεν ξέρω, αλλά πάρ’ το να με θυμάσαι»!( «Αυτά που μένουν», Α΄, 90).
Το 1942, έχει ήδη συνδεθεί με το ΕΑΜ Νέων Αμαλιάδος, με πρώτον καθοδηγητή τον Αμαλιαδίτη Νίκο Μάργαρη, μετέπειτα Μουσικό καί συγγραφέα τού έργου «Ιστορία τής Μακροννήσου». Γίνεται μέλος τής ΕΠΟΝ καί αργότερα τού Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδος. Αυτή του η ένταξη επηρέασε καθοριστικά την ζωήν του, γεγονός που θα αποτυπωθεί έντονα στο λογοτεχνικό έργο του.
Από το καλοκαίρι τού 1943 μέχρι καί την απελευθέρωση, βρίσκεται στην Αθήνα, και αφού έδωσε Εισαγωγικές Εξετάσεις στην Νομική Σχολή τού Πανεπιστημίου Αθηνών, εγγράφεται και φοιτά σ' αυτήν.
Το 1945, ευρισκόμενος στην Αμαλιάδα καί μέσα στην αντάρα τού εμφυλίου πολέμου, αναζητά διεξόδους. Τελικά, μαζί με τον Καπετάν Ξάνθο και με άλλους παλιούς φίλους από το Πελόπιο φεύγουν γιά την Αθήνα τον Δεκέμβριο τού 1945.
Φοιτητής της Νομικής Σχολής Αθηνών αφοσιώνεται στον απελευθερωτικό αγώνα και εγκαταλείπει τις σπουδές του, τις οποίες θα συνεχίσει μετά την απελευθέρωση.
Το 1947, φοιτητής επί πτυχίω, στρατεύεται αναγκαστικά ( Έμπεδα Καλαμάτας), αλλά λιποτακτεί. Ξεκινώντας από τα Έμπεδα της Καλαμάτας περνά, στις αρχές του 1948, στα Γιάννενα. Βαδίζοντας νύχτα στα βουνά, φορτωμένος με φαρμακευτικά και άλλα είδη, φτάνει στο Γενικό Αρχηγείο του ΔΣΕ στην Ηπειρο.
Εντάσσεται στον ΔΣΕ και το 1948 περνά ως μαχητής στο Αρχηγείο Ηπείρου, καί πολεμάει στην Μουργκάνα. Με το ψευδώνυμο «Σφυρής» στέλνει χρονογραφήματα ( με τίτλο «Ριπές») στην Εφημερίδα «Καθημερινά Νέα», που εκδίδουν στο Αρχηγείο τού Δημοκρατικού Στρατού ο Βασίλης Άνθης καί ο Κώστας Τσανάκας ( Άραχθος).

Το Φθινόπωρο τού ιδίου έτους, τραυματίζεται στο γόνατο καί μένει νοσηλευόμενος γιά τρείς περίπου μήνες στο Αργυρόκαστρο! Κατά τα τέλη τού ιδίου έτους ευρίσκεται στον Γράμμο, που είχε ανακαταλάβει με ελιγμό ο Δημοκρατικός Στρατός. Λόγω αναπηρίας, ασχολείται αποκλειστικά με τα «Καθημερινά Νέα» σαν πολεμικός ανταποκριτής όλων των τμημάτων του ΓΑ Ηπείρου. Παράλληλα δημοσιεύει και αγωνιστικού περιεχομένου πεζογραφικά κείμενα και ποιήματα σε έντυπα του ΔΣΕ («Εξόρμηση» κ.α.).
Την άνοιξη τού 1949, η εφημερίδα «Καθημερινά Νέα» θα γίνει η κεντρική εφημερίδα τού Αρχηγείου τού Δημοκρατικού Στρατού, με ονομασία «Προς την Νίκη». Στην σύνταξή της θα συνεργασθεί με τον Βασίλη Άνθη καί τον Θόδωρο Λιακόπουλο-Πορφύρη, πρώτον Γραμματέα τής ΕΠΟΝ Πελοποννήσου στα χρόνια τής κατοχής.
Με την συνεργασία τού Πάνου Δημητρίου από το Αρχηγείο τού Δημοκρατικού Στρατού, επιμελείται την έκδοση τού Περιοδικού «Ειρήνη», που απευθύνεται κυρίως «στην άλλη πλευρά» τού εμφυλίου πολέμου καί που πρόβαλλε την πολιτική τής Συμφιλίωσης, πολιτική την οποίαν είχε χαράξει καί στην οποίαν επέμενε η ηγεσία τού Δημοκρατικού Στρατού.
Αύγουστος 1949: Με την ήττα του ΔΣΕ, το 1949, περνά στην αναγκαστική προσφυγιά. Μετά την υπερορία στην Αλβανία ( Ελμπασάν), ακολουθεί έξοδος προς την Σοβιετική Ένωση ( Τασκένδη, Τσιρτσίκ), μαζί με άλλους έλληνες πολιτικούς πρόσφυγες. Εργάζεται σε εργοστάσιο ως τορναδόρος. Συμμετέχει στην σύνταξη τής εφημερίδος «Προς την Νίκη», μαζί με τους: Τάκη Χιωτάκη, Σταύρο Ζορμπαλά, Σταμάτη Γιαννακόπουλο, Παναγιώτη Περδίκη, Αλέκο Καρυά, Μενέλαο Δάφνη, Αντώνη Βογιάζο, που εκδίδεται εκεί.
Το 1953 καταδικάζεται ερήμην τρίς εις θάνατον από το Στρατοδικαίο Ιωαννίνων!
Στο διάστημα 1954-1956 έρχεται στην Ρουμανία ( Ντέζ), όπου συμμετέχει στην Κομματική Επιτροπή Διαφώτισης καί στο εκδοτικό του ΚΚΕ «Πολιτικές και Λογοτεχνικές Εκδόσεις», ενώ συμμετέχει στην μετάφραση τών έργων τού Λένιν καί στην σύνταξη τού Περιοδικού «Νέος Κόσμος».
Γνωρίσθηκε με αξιόλογους εργάτες τού πνεύματος από τον χώρο τής Αντίστασης καί τής Αριστεράς, τα ονόματα τών οποίων αναφέρει συχνά στα έργα του, όπως η Έλλη Αλεξίου, η Φούλα Χατζιδάκι, ο Τάκης Αδάμος, ο Κώστας Μπέσης.
Το 1956, από την Ρουμανία, υπέβαλε αίτηση για εγγραφή του καί φοίτηση στο Λογοτεχνικό Ινστιτούτο Μόσχας. Το ίδιο έτος, φεύγει για την Μόσχα, όπου φοιτά στο Ινστιτούτο μέχρι το 1961.
Το 1957 γνωρίζεται στην Μόσχα με την Σόνια Ιλίνσκαγια, φοιτήτρια τού Πανεπιστημίου Λομονόσωφ καί την παντρεύονται το 1959. Αποκτά μία κόρη, την Όλγα Αλεξανδροπούλου. Η Σόνια Ιλίνσκαγια είναι σήμερα Ομότιμος Καθηγήτρια τής Νέας Ελληνικής Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.
Το 1961 εκλέγεται μέλος τής Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών, από την οποίαν παραιτείται το 1994!
Το 1967 στερείται τής Ελληνικής Ιθαγενείας με απόφαση τής Χουντικής Κυβέρνησης. Την επανακτά τον Δεκέμβριο τού 1974.

Το 1975 επαναπατρίζεται από την Σοβιετική Ένωση, και έκτοτε διέμενε στην Αθήνα.

Το Λογοτεχνικό Έργο τού Μήτσου Αλεξανδρόπουλου
Το πολυσχιδές έργο του τον έφερε στην πρώτη γραμμή της μεταπολεμικής πεζογραφίας, καί περιλαμβάνει:
* διηγήματα : «Αρματωμένα χρόνια» («Πολιτικές και Λογοτεχνικές Εκδόσεις» (ΠΛΕ) 1954), «Μια πρόσφατη ιστορία» (ΠΛΕ 1962), «Λευκή ακτή» (ΠΛΕ 1966), «Φύλλα φτερά» (1977), «Η ένατη πληγή». «Επιστροφές
* μυθιστορήματα: «Νύχτες και αυγές» (ΠΛΕ 1961-1963, επανεκδόθηκαν από τη «Σύγχρονη Εποχή» 1987). «Σκηνές από το βίο του Μάξιμου Γραικού» («Σύγχρονη Εποχή», 1982). «Τα θαύματα έρχονται στην ώρα τους» («Σύγχρονη Εποχή» 1988). «Μικρό όργανο για τον επαναπατρισμό». «Αυτά που μένουν». «Στο όριο
* ταξιδιωτικά: «Από τη Μόσχα στη Μόσχα. Ταξίδι στο Βόλγα» (ΠΛΕ 1971). «Οι Αρμένηδες. Ταξίδι στη χώρα τους και στην ιστορία τους» (1982).
* μελέτες: «Αντίσταση-Δημοκρατία. Επιλογή άρθρων». «Πέντε Ρώσοι Κλασικοί» («Σύγχρονη Εποχή» 1975,1979). «Η ρωσική λογοτεχνία. Από τον 11ο αιώνα μέχρι την Επανάσταση του 1917». «Μια συνάντηση. Σεφέρης-Μακρυγιάννης». «Ο βασιλιάς που πέθανε». «Δαίμονες και δαιμονισμένοι. Επιστροφές στον Ντοστογιέφσκι». «Ο Τολστόι, ο Σαίξπηρ και οι τρελοί».
* μεταφράσεις: έργων τού Τσέχωφ, τού Ντοστογιέφσκι, τού Γκόγκολ, τού Πούσκιν κ.ά.: Εμμανουήλ Καζακέβιτς «Το γαλάζιο τετράδιο» και «Εχθροί» (ΠΛΕ 1966). «Η εκστρατεία του Ιγκορ». «Ο βίος του Πρωτόπαπα Αββακούμ». «Η πολιορκία και η άλωση της Πόλης από τους Τούρκους». Γιούρι Ολέσα «Οι τρεις χοντροί». Αλέξανδρος Γκριμπογέντοφ «Συμφορά από το πολύ μυαλό». Αλέξανδρος Πούσκιν «Η ντάμα Πίκα» («Σύγχρονη Εποχή»). «Μικρές τραγωδίες». «Ο χάλκινος καβαλάρης». Νικολάι Γκόγκολ «Η μύτη». Αντον Τσέχοφ «Εχθροί». Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι «Μπομπόκ». Αλέξανδρος Πούσκιν «Αλλη, καλύτερη, ζητώ ελευθερία». Αντον Τσέχοφ «Ανιαρή ιστορία».
Το τελευταίο του βιβλίο έχει τίτλο: «Στην Πετρούπολη θα σμίξουμε πάλι» (Μάρτιος 2008).

Διακρίσεις
Για το έργο του ο συγγραφέας κέρδισε πολλές διακρίσεις, μεταξύ τών οποίων:
-Πρώτο Βραβείο του Διαγωνισμού Αντιστασιακού Διηγήματος «Κορυσχάδες», του περιοδικού «Επιθεώρηση Τέχνης» (1963).
-Διεθνές Λογοτεχνικό Βραβείο «Γκόρκι» (Μόσχα 1979) για τις μελέτες και μεταφράσεις ρωσικής λογοτεχνίας.
-Κρατικό Βραβείο Μυθιστορηματικής Βιογραφίας (1981, «Το ψωμί και το βιβλίο. Ο Γκόρκι».
-Λογοτεχνικό Βραβείο «Τουμανιάν» (Αρμενία, 1985) για τους «Αρμένηδες».
-Μεγάλο Κρατικό βραβείο Λογοτεχνίας ΥΠΠΟ (2001) για όλο το έργο του.
-Βραβείο Ελληνικής Εταιρείας Μεταφραστών Λογοτεχνίας (2002) για την ελληνική μετάφραση του έργου «Εκστρατεία του Ιγκορ».
-Μετάλλιο «Πούσκιν» (Ρωσική Συνομοσπονδία, 2007).
--------------------------------------------------
Λίγα λόγια γιά την Οικογένειά του
Τα αδέλφια τουΟ μεγαλύτερος αδελφός του, Γιώργης Αλεξανδρόπουλος, σκοτώθηκε στον εμφύλιο πόλεμο, αντάρτης μαζί με τον φίλο του Αμαλιαδίτη, Μίμη Θεοφίλη, καί τον αρχηγό τής αντάρτικης ομάδος, Δημήτρη Πετρόπουλο-Ζαχαριά. Και οι τρείς τους σκοτώθηκαν στην τελευταία μάχη, που έδωσε η αντάρτικη ομάδα τους στο χωριό Λουκά ( περιοχή Κάπελης Ηλείας), στις 9 Φεβρουαρίου 1949.
Ενώ είχε λήξει ο εμφύλιος πόλεμος, οι χωροφύλακες πήραν νύχτα τον μικρό αδελφό του, Τάκη Αλεξανδρόπουλο, από τις τότε φυλακές Αμαλιάδος μαζί με τέσσερις άλλους νέους, αδέλφια ανταρτών, καί τους εκτέλεσαν έξω από την Αμαλιάδα, στην περιοχή «χαβαρόβρυση».
Ο Πατέρας τουΟ Πατέρας του, Αλέκος Αλεξανδρόπουλος, έλαβε μέρος στους πολέμους από το 1912 έως το 1922! Διεκρίθη και παρεσημοφορήθη επανειλημμένως, ενώ στην μάχη τού Σαρανταπόρου ανδραγάθησε καί ονομάσθηκε Λοχίας. Μονιμοποιήθηκε στον Στρατό, και εφοίτησε στην Σχολή Αξιωματικών από την οποίαν, μετά τον διχασμό ( Βενιζελικοί-αντιβενιζελικοί) διώχθηκε, διότι ετάχθη αναφανδόν με το μέρος τών Βασιλικών.
Με την έναρξη τής Μικρασιατικής Εκστρατείας, ο Αλέκος Αλεξανδρόπουλος επανήλθε στον στρατό καί επολέμησε στην Μικρά Ασία, φθάνοντας «ως τα βαθειά τής διείσδυσης στα τουρκικά εδάφη, κι από κεί, τρέχοντας είκοσι βήματα μπροστά από τού μεράρχου τ’ άλογο», όπως έλεγε ο ίδιος, επέστρεψε, μετά την καταστροφή, στην πατρίδα!
Παρέμεινε με τα φιλοβασιλικά του αισθήματα μέχρι το 1965, καί ανυποχώρητα αντιβενιζελικός. Αλλά, κυρίως, εστρέφετο εναντίον τών Αγγλο-Γάλλων, τους οποίους καταριότανε, προφορικά αλλά και στα γραπτά του, μέχρι τον θάνατόν του.
Ήτανε άνθρωπος, με υψηλό αίσθημα ευθύνης απένατι στα κοινά. Μέχρι τα βαθειά του γεράματα, υπήρξε Δημοτικός Σύμβουλος Αμαλιάδος, ενώ άσκησε καί Δημαρχιακά καθήκοντα για κάποια διαστήματα στην πόλη!
Εστήριξε το ΕΑΜικό κίνημα στην πόλη τής Αμαλιάδος καί στην Ηλεία, εκτιμώντας τον πατριωτισμόν του! Είχε προσωπική συμμετοχή στα Όργανα τής λαϊκής αυτοδιοίκησης στην κατοχή καί είχε διαθέσει κατ’ επανάληψη στην υπηρεσία τών πατριωτικών ΕΑΜικών δυνάμεων και τού απελευθερωτικού αγώνα τα κτήματά του στα ορεινά τής περιφέρειας Αμαλιάδος!
Στα μέρη αυτά, μετά από την συμφωνία τής Βάρκιζας, κατέφυγε καί προστατεύθηκε μεγάλη ομάδα διωκόμενων αγωνιστών τού ΕΛΑΣ, την προστασία καί συντήρηση τών οποίων εφρόντισε ο ίδιος καθ’ όλο το 1945!
Για την δράση του αυτήν, ο Αλέκος Αλεξανδρόπουλος εξορίσθηκε στην Μακρόνησο, από όπου «απελύθη», στα 61 χρόνια του, το 1949! Εκεί είχε συναντήσει καί τον Στέφανο Σαρἀφη, με τον οποίον είχανε γνωρισθεί, Λοχίες καί οι δύο, στα χρόνια τών Βαλκανικών Πολέμων! -

Άλκης Λατίνος